تاریخچه زیورآلات را اگر بررسی کنیم به راحتی میتوان گفت از همان ابتدا غارنشینی شروع شده است. بشر از همان ابتدای خلقت به زیبایی و متفاوت بودن خود نسبت به بقیه تلاش کرده و علاقه بشر به زیبایی و خاص بودن در ذات تمامی انسان های وجود دارد، ولی میزان شدت آن در هر انسان میتواند متفاوت باشد.
در زمان غار نشینی انسانها برای متفاوت نشان دادن خود نسبت به بقیه از نقاشی های روی پوست خود استفاده می کردند آنها برگهای درختان یا پوست درختانی که بعد از جوشیدن در آب ازخود رنگ بیرون میدادند استفاده میکردند و روی پوست بدن یا صورت خود میکشیدند و این رنگ ها فقط چند روز ماندگاری داشتند و بعد از بارش باران یا رفتن در داخل آب رودخانه و دریا از بین می رفت و دوباره این کار را تکرار می کردند.
بعد از مدتی غارنشینان با الهام گرفتن از محیط پیرامون خود، بعد از رنگ آمیزی بدن سعی در کشیدن اشکال حیوانات و درختان روی پوست خود میکردند، بر روی بدن و صورت رئیس قبیله های باید بهترین اشکال طراحی می شد، چون آن فرد رئیس قبیله بود باید خیلی متفاوت تر از دیگر غارنشینان دیده میشد.
افرادی که استعداد خوبی در کشیدن اشکال روی بدن و صورت رئیسان قبایل داشتند، جز محبوب ترین افراد برای رئیسان قبایل بودند. بعد از گذشت مدتی غارنشینان سعی داشتند در بدن خود این اشکال را ثابت نگه دارند و این اشکال برای همیشه ماندگار باشند، که شروع به کشف راهکارهایی کردند و با کشف خالکوبی این امر قابل اجرا شد، که امروزه هم طرفدارن زیادی دارد.
از نقاشی های ثبت شده روی دیوار غارها میتوان فهمید که انسان ها از بدن خود پوست خشک شده حیوانات یا استخوان و دندان های حیوانات را آویزان می کردند. هر فردی که شکاری انجام می داد و می توانست به حیوانی غلبه کند قسمتی از استخوان یا دندان یا پوستش را برای مدتی از بدن خود آویزان میکرد تا با این کار به بقیه بفهماند که چقدر فرد قدرتمندی است، اگر حیوانی که شکار می کرد ببر، شیر یا خرس بود دندان آن را سوراخ کرده و با نخی از گردن خود آویزان میکردند.
اولین زیورآلات تجملی به دست آمده از انسانها در طول تاریخ صدفهای دریایی هستند،۴۱ عدد صدف آویزان شده به نخ در شرق مراکش یافته شده است، در آن زمان هر فردی که صدف زیبایی را پیدا می کرد باید آن را به پادشاه آن شهر یا رئیس آن قبیله تقدیم می کرد، اگر فرد این کار را انجام نمی داد و آن صدف را از گردن خود آویزان میکرد و زیبایی آن صدف به گوش پادشاه یا رئیس آن قبیله میرسید آن فرد را می گشتند.
بعد از صدف ها انسان ها برای بقا زندگی خود، روزمره در تلاش و کشف محیط پیرامون خود بودند و با کنجکاوی های که روز به روز بیشتر میشد انسان توانست معادن سنگ ها را کشف کند.
سنگ های که درخشش خاصی نسبت به بقیه سنگ ها داشتند و این درخشیدن بیشتر جلب توجه میکرد و این سنگ ها تبدیل به زیور آلات محبوب انسان ها شده اند. هر فردی سنگی با درخشش و رنگ خاصی پیدا میکرد سریع آن را سوراخ میکرد یا پوستی اطراف آن سنگ میپیچید و از گردن خود آویزان میکرد.
افرادی که میخواستند قدرتمند بودن خود را بیشتر به رخ دیگران بکشند زیورآلاتی مانند دندان یا استخوان حیوانات قوی مانند شیر، ببر و خرس را با پوستی به بازوی خود می بستند. مدتی بعد از کشف سنگ های زیبا و قیمتی بشر توانست سنگ ها را بتراشد و با ساییدن این سنگ ها روی اشیا دیگر به این سنگ ها اشکال و مدل های مانند مثلث، دایره و... یا ترکیبی از چند مدل سنگ را در یک طناب کنار هم قرار دهند و گردنبند درست کنند.
بعد درست کردن گردنبند های خاص، تاج های سنگی مورد ساخت قرار گرفت که فقط پادشاهان قبایل میتوانستند از آن استفاده کنند. در این دوره از تاریخ تاج های سنگی کشف شدهاند که پرحیوانات اطراف آن پیچیده شده است به گفته محققان این تاج ها برای پادشاهان نبوده اند، بلکه این تاج ها برای شکارچیان بودند که بعد از انجام هر شکار پری از حیوان شکار شده را روی تاج خود قرار میدادند.
کنجکاوی های بشر روز به روز بیشتر می شد و هرروز انسانها با آزمون و خطا تجربه های تلخ و شیرین کشف می کردند و رشد می کردند و بیشتر موارد کشف شده بشر به صورت خیلی اتفاقی به دست آمده است.
به مرور بشر توانست معدنهای طلا را کشف کند و از آن برای ساخت زیورآلات و تاج و... استفاده کند. با پیشرفت علم ساخت زیورآلات شدت گرفت و شروع به ساخت زیورآلاتی با طرح ها و شکلهای خاص کردند.
بیشترین استفاده از طلا در تاریخ برای ساخت انواع تاج و تخت های سلطنتی یا گردنبند ها و انگشتر ها بوده و پادشاهانی که بسیار ثروتمند بودند حتی لیوان هایی ازجنس طلا و ظروف هایی از جنس طلا نیز برای خود تهیه می کردند تا ثروتمند بودنشان را به رخ پادشاهان دیگر بکشند.
هر زیورآلاتی که امروز ما استفاده میکنیم ریشه در تاریخ دارد گردنبندها، دستبندها، پابندها، انگشترها و... که امروزه برای مراسمات عروسی مورد استفاده قرار می گیرد هرکدام برای خود تاریخچه و پیشینه های متفاوت و بسیار پر رمز و راز دارند.
اولین زیورآلات بشر خیلی ساده بوده است چون آن زمان بشر با دست و استفاده از ابزارهای خیلی ساده اقدام به ساخت زیورآلات میکرد مدل های پرتکراری که روی دیوارهای غارها بدست آمده است اشکال هایی مانند دایره، مربع و مثلث بوده است.
اولین زیورآلات بشر از محیط پیرامون الگوگرفته و ساخت شده است. برای مثال مدل زیورآلاتی که از جنگل های به دست آمده است بیشتر الهام گرفت از برگ درختان یا پرندگان و حیوانات بوده است.
هر کشور نسبت به آداب و رسوم و پیشینه تاریخی و فرهنگی خود زیورآلات تولید کرده است، رومی ها اولین سازندگان زیورآلات با شکل و شمایل خیلی خاص بودند و پادشاهان رومی همیشه دنبال طرح های خاص زیورآلات بودند به همین خاطر زیورآلات به دست آمده از رومیها بسیار خاص تر و جذاب تر از بقیه زیورآلات در تاریخ هستند.
امروز هم زیورآلات مدل رومی در سراسر دنیا شناخته شده و محبوب هستند و مشتریان منحصر به فرد خود را دارد. رومی ها اولین افرادی بودند که گردنبند های چند لایه و زیورآلاتی که روی آنها نقش و نگاری های زیبایی حک شده بود را مورد استفاده قرار دادند. پابند ها هم از اولین زیورآلاتی بود که رومی ها آنها را طراحی و مورد استفاده قرار داده اند.
نمونه های به دست آمده از ایران در مناطق مختلف مانند شهر سوخته و... نشان دهنده این است که ایرانیان نیز در ساخت زیورآلات بسیار خلاق و هنرمند بوده اند و نمونه هایی به دست آمده نشان می دهد که ظرافت کاری زیورآلات ایرانی همتا رومی ها بوده است ولی مدل وسبک کاری آنها متفاوت بوده است.
زیورآلات به دست آمده از ایران بیشتر به طرح های پرنده ، شیر و برگ درختان است، طرح های موجود ایرانی نسبت به طرح های سایر کشورها سبک مینیمال دارد.
امروزی با پیشرفت علم و تکنولوژی در تمامی علوم، ساخت زیورآلات نیز بسیار پیشرفت کرده است و دستگاه های بسیار تخصصی با ظرافت بالا و دقت بالا ساخته شده و مورد استفاده قرار می گیرد، مانند دستگاه های cnc زیورآلات که در مدت چند ثانیه هر طرح دلخواهی را روی زیورآلات حک می کند یا برش میزند. کشورهای بسیار قدرتمندی بازار زیورآلات را در دست خود گرفته اند، که علاوه بر ساخت زیورآلات بسیار گران قیمت و خاص از جنس طلا یا نقره، الماس و... زیورآلات های با جنس و آلیاژ بسیار ارزان قیمت نیز تولید میکنند و به سراسر جهان عرضه می کنند که به آنها زیورآلات بدلی یا بدلیجات گفته می شود از کشورهای بسیار قدرتمند در این زمینه می توان به چین، کره جنوبی، ژاپن، هند، تایلند، ایتالیا، ترکیه و فرانسه اشاره کرد.